Geslacht:
man
Naam:
Wopke Fenenga
Echtgenoot van:
Geboortedatum:
14-09-1888
Geboorteplaats:
Schiermonnikoog
Overlijdensdatum:
02-02-1940
Overlijdensplaats:
Schiermonnikoog
Type:
Graf
Grafrij:
18
Grafnummer:
13 (Monument)

Wopke Fenenga

Wopke Fenenga was de oudste zoon van Reinder Willems Fenenga (1857-1934) zeeman van beroep, en Reintje Wopkes Hitman (1859-1937).

 

Eiland als inspiratiebron

“Wopke Fenenga, zeeman en troubadour” 

 

Bron: Schiermonnikoog Journaal 1e jaargang nr. 1/2  zomer 1993

 

Eilanden hebben het in zich om inwoners en gasten te inspireren tot het uitoefenen van allerlei kunstvormen. Schiermonnikoog bracht vele schilders en dichters voort, waarbij de poëten zich dikwijls van hun eigen eilandertaal bedienden.

 

Henriëtte Pieperiet is een eilandse die de kunst verstaat om haar gevoelens over eiland en Wad in dichtregels weer te geven. In deze rubriek laat zij in komende nummers anderen en zichzelf aan het woord. In deze eerste uitgave van Schiermonnikoog Journaal besteedt zij aandacht aan een wel heel markante eilander: Wopke Fenenga.

 

Een van de bekendste volksdichters en zangers van Schiermonnikoog was Wopke Fenenga. Wopke was zeeman in hart en nieren en haalde zijn rangen op de zeevaartschool totdat hij in 1913 door een ongeluk met een vuurpijl een oog verspeelde en in zijn verdere zeemanscarrière werd beperkt. Hij was voor de rest van zijn leven aangewezen op de kleine handelsvaart en voer onder andere als schipper op een kleine schoener waarmee hij een soort wilde-vaartdienst Portugal-Schotland-IJsland v.v. onderhield. Zijn bemanning bestond uit een Noor en een aantal Russen met wie hij slechts kon communiceren door middel van handgebaren. Toch slaagde hij er desondanks in staaltjes van zeemansvaardigheid ten beste te geven. Een opmerkelijke brief van een oud-havenmeester van Reykjavik getuigt van een respect voor Wopke als zeeman, die in een tijd waarin men nog nooit van radar had gehoord kans zag in volslagen duisternis de haven binnen te lopen. 0p zijn reizen schreef Wopke dan gedichtjes over het eiland waarnaar hij zoveel heimwee had zoals tijdens de lange reis naar lJsland…

 

 

 

t Zijn. allen vreemdelingen waar,

 

‘k thans mee naar vreemde kusten vaar,

 

naar een onherbergzaam strand…

 

ver van het goede vaderland.,

 

en als in held’ren winternacht,

 

de gouden maan de zeëen wacht,

 

dezelfde maan die van omhoog,

 

ook nu schijnt op Schiermonnikoog

 

dan denk ik aan mijn blij weleer…

 

en mis ik thuis en vrienden zeer…

 

waar vlood ge onvergeetb’re tijd…

 

gedachten van  verlatenheid…

 

 

 

Wopke was een bijzondere man die de opmerkelijke dingen die hij op het eiland of in het buitenland meemaakte in dichtvorm op papier schreef. Thuis heb ik nog een door hemzelf geschreven kladblok waarin hij die gedichtjes noteerde. Zo had, hij in Reykjavik een avontuurtje met een IJslandse schone maar liep kennelijk een blauwtje waarvan het volgende gedichtje getuigt:

 

 

 

0 lceland, with your snow and cloud…

 

and with Hekla waterspout!

 

 

 

And with your girls,.. nice and fair,

 

who ever love, but never care…

 

yet how I love the Augustnight,

 

to spend with you in doubtful light,

 

now I realize it was a Joke..,

 

my heart and back-bone both are broke,..

 

the only thing I have to say…

 

it was the end of a rotten day…

 

 

 

Het was een humoristisch trekje van hem bepaalde dorpsbewoners in door hem zelfverzonnen situaties te plaatsen. Daarvan getuigt dit gedichtje waarbij de Russische revolutie voor hem aanleiding was twee bekende eilanders af te schilderen als Bolsjewieken. Hiervan volgen een paar coupletten van dit opmerkeIijk gedichtje:

 

 

 

Marten Tap en gotte Maarten, binne beide Bolsjewiek,

 

Haud dà knapen yn’e gaten, want jà eeuwndermynje

 

’t Ryk!

 

MartenTap is nog femylje fan de aude twade Czaar,

 

Wat kin so’n stam tach raar fedwylje yn de iewre fan

 

Gefaar!

 

(wat kan zo’n stam toch vreemd verdwalen in den ure van gevaar!)

 

Soms dan sit’se hele nachten as gin minsk dreumt fan

 

Gefaar.

 

Mooi har plannen en gedachten by de aude Dompelaar

 

(deze man was Baptist)

 

0p de tafel yn’n laape, liêg ‘n kilo dynamiet

 

‘k Hef de Dompelaar betraapte mooi de busen fol carbied

 

(met de zakken vol)

 

’n Fles mooi Wodka stúeg op tafel, de Dompelaar hiê’t

 

heigste wes!

 

(had het hoogste woord)

 

Marten sei: Haud dó dyn wafel… Hiersò,

 

Maarten sei: Haud dò dyn wafel…hiersò, jeeuw my nag

 

’n glas.

 

(geef me nog een glas)

 

 

 

Wopke was een markante persoonlijkheid en in het toenmalige maandblad ‘De Tijd’ van 5 februari 1940 stond een opmerkelijk verhaal over een ontmoeting met hem. Deze levensbeschrijving werd gepubliceerd naar aanleiding van het overlijden van Fenenga, die zich in de winter van 1940 op het ijs waagde om te trachten een zestal ijswandelaars op te sporen. Tijdens deze tocht voelde hij zich niet goed en keerde terug. 0nderweg werd hij door een hartverlamming getroffen die een einde aan zijn leven maakte. Eenzaam, ondanks alle vrienden was zijn leven geweest… en eenzaam vond de dood hem aan de voet van de dijk, op de grens van eiland en Wad… De zesde februari werd de kist met het stoffelijk overschot door een tiental roeiers van de reddingboot naar het graf gedragen en ondanks de felle koude door nagenoeg de gehele bevolking gevolgd. Schiermonnikoog zou deze bijzondere troubadour niet licht vergeten… Zijn gedichten en liedjes zijn voor mij nog steeds een bron van inspiratie en gecombineerd met een melodietje op de harmonika neem ik de mensen mee naar de tijd waarin hij zelf bij zijn oude gitaar zong…

 

 

 

Henriëtte

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Gemeentelijke Begraafplaats Schiermonnikoog

De website is voor u gemaakt met behulp van vrijwilligers en mede tot stand gekomen dankzij een subsidie van de provincie Fryslân