Willem Jan Bouwman

NAAST HET HOGELAND, WAS HET EILAND DE PLEK WAAR HIJ ZICH HELEMAAL THUIS VOELDE
Willem Jan Bouwman (1932- 2022)
Geboren in Uithuizen                                                                                                                                 Willem Jan wordt op 9 juni 1932 te Uithuizen geboren en wordt vernoemd naar zijn opa Willem ten Bos. Door zijn tantes wordt hij al spoedig Willy genoemd en dat is zo gebleven. Zijn vader is Harmko Luidolf (1903, geboren te Uithuizen) en zijn moeder is Geertruida ten Bos (1902, geboren te Oudeschip). Na hun trouwen in 1931 gaan Koos en Trui in Uithuizen wonen. Willy blijft enig kind. Van het oorlogsgeweld in de jaren 1940-1945 merkt het gezin vrij weinig. Het blijft er betrekkelijk rustig en eten is er genoeg. In de hongerwinter van 1944 komt Nico Verloo, een jongen uit Rotterdam en een jaartje jonger dan Willy, bij hen thuis inwonen. Nico en Willy houden hun leven lang contact.[1]
Een heerlijke jeugd op het Hogeland                                                                                                         Willy beleeft gelukkige jeugdjaren, bie Moeke toes op het Hogeland, met zijn roemte en de luchten achter Oethoezen. De liedjes van Ede Staal blijven hem ontroeren, ze verwoorden precies het gevoel van zijn fijne jeugd. Na de lagere school bezoekt Willy de Ulo. Zijn eerste baantje bestaat uit,                                                                                                                                                    Foto 1: Koos en Trui met hun zoon Willy                                                                                            het op de fiets geld ophalen, voor de Boerenleenbank, bij boeren in de wijde omtrek. Angst dat het geld afgepakt wordt, heeft hij niet.                                                                                                                     Foto 2: Willy met twee vrienden                                                                                                                    Door zijn lengte ziet hij er ouder uit, dan hij is. Met een diploma op zak, komt Willy in 1949 van de Ulo.
Van typograaf naar pensionhouder                                                                                                        Koos, zijn vader, is typograaf bij het Nieuwsblad van het Noorden. Hij werkt met loden letters en zit steeds in de lucht van drukinkt. Hij krijgt last van zijn longen. Zeelucht zou hem goed kunnen doen. Mede door dit advies, komen  Koos en Trui tot een radicale beslissing in hun leven. Op Schiermonnikoog kopen ze pension Friso, aan de Langestreek, van de erven van Jan Coolen. In maart 1951 verhuizen ze naar het eiland, ook Willy, dan 17 jaar, gaat mee.  Op het eiland voelt Willy zich snel thuis, maakt nieuwe eilander vrienden en geniet van de natuur. Zijn vader doet vooral de administratie en moeder runt het pension. Ook Willy werkt mee. Zo nodig komen zomers nichtjes van de vaste wal meehelpen. Er komen veel vaste gasten waarmee Trui tot aan haar dood in 1992, contact blijft houden.
Een toneelstuk dat werkelijkheid werd                                                                                    Alhoewel Willy niet graag in de belangstelling staat, laat hij zich toch overhalen om in een toneelstuk van het toneelgezelschap “De Monnik”, de rol van knecht Geert te spelen. Pita Drent[2], lid van dat gezelschap, speelt de rol van dienstmeisje, waarop Geert verliefd is. Wegens succes wordt dit stuk tijdens de zomerweken voor badgasten herhaald. Zo krijgen Willy en Pita verkering. Willy houdt van bakken en koken. Misschien hopen zijn ouders dat hij het pension te zijner tijd  zou willen overnemen.
Naar de rijkspolitie, eerder kunnen trouwen                                                                                       Hij gaat in 1952 naar de bakkersvakschool in Groningen. Slechts voor  enkele maanden. Hij moet eerst in militaire dienst, bij de Marechaussee te Apeldoorn.[3] Na zijn diensttijd kiest hij voor een baan bij de politie. Ze willen heel graag trouwen. Daarvoor moet uiteraard eerst worden gespaard. Bij de Rijkspolitie krijg je meteen salaris, zodat er ook eerder kan worden getrouwd. Hij volgt een opleiding van een jaar. En dan trouwen Willy en Pita op 28 april 1956 op het eiland.                                                Foto 3: Op hun trouwdag                                                                                                                  Burgemeester Anker treedt daarbij als ambtenaar van de burgerlijke stand op. Het feest eindigt in de eetzaal van het eigen pension Friso.
Verplichte verhuizing, dan naar de gemeentepolitie                                                                          Na hun trouwen gaan Willy en Pita in Steenwijkerwold, zijn eerste standplaats, wonen. Hier wordt hun eerste dochter Riemke[4] geboren. Na ruim drie jaar volgt een overplaatsing naar Urk. Het verblijf daar is echter van korte duur. Ze kunnen er niet aarden. Bovendien heeft Willy bezwaar tegen de bij de Rijkspolitie verplichte overplaatsingen. Consequent als hij is, neemt hij ontslag en solliciteert  bij de gemeentepolitie. Willy krijgt in 1961 een aanstelling in de gemeente Renkum. Hier krijgen Pita en Willy nog twee dochters, Trudy in 1961 en Jechina in 1965. Hij is apetrots op zijn drie dochters en zij dragen hem op handen.
Zijn ouders gaan terug naar het Hogeland                                                                                                   Met de gezondheid van zijn vader gaat het niet goed. Koos krijgt longkanker, in de loop van de jaren zestig wordt driekwart van een long verwijderd. In het pension blijven werken is voor hem niet langer mogelijk. Hierdoor gedwongen, verkopen Koos en Trui het pension in 1966 aan de familie Staal. Zelf verhuizen zij opnieuw naar Uithuizen, waar ze inmiddels voor zichzelf een bungalow, alles gelijkvloers, hebben laten bouwen. Koos overlijdt er op 24 juni 1971, 68 jaar oud.
Politiewerk is straatwerk                                                                                                                       In het politieteam in Renkum voelt Willy zich spoedig als een vis in het water. Hij treft er goed op elkaar afgestemde collega´s, die vrienden worden, waarmee hij ook na zijn pensionering  contact houdt[5]. Willy is ook een plezierige mentor voor jonge agenten. Voor hem is het boeiende aan het politiewerk, de dagelijkse contacten met mensen in het dorp. Hij kent iedereen en is zelf ook een vertrouwd gezicht. Door de jaren heen ervaart hij echter in het werk een verschuiving van het werk buiten op straat naar toenemende administratieve rompslomp binnen. Willy blijft van 1961 tot aan zijn pensionering bij de politie in Renkum werken. Zijn laatste periode bij de politie, werkt hij bij de afdeling bijzondere wetten.[6] Daaronder vallen jacht-, visserij- en vreemdelingenwet. Hij helpt de eerste gastarbeiders uit Turkije en China met documenten voor gezinshereniging en werkvergunningen. Hij doet dit werk met groot plezier en houdt jarenlang contact met deze families. Als in de loop van de jaren tachtig de zogeheten VUT- regeling komt, aarzelt hij geen moment. Hij besluit er gebruik van te maken en vertrekt in 1989, na 33 dienstjaren, bij de politie.
Terug naar hun beider thuisland                                                                                              Alhoewel Pita en Willy tijdens hun verblijf in Renkum volop van de bossen en de Veluwe genieten, worden alle gezinsvakanties aan zee doorgebracht. In Bretagne, Denemarken of op de Wadden. Maar de Lytje Pole blijft het meeste trekken. Ze missen de ruimte van het eiland en het zicht op een vrije horizon. Voor Willy is het eiland, naast het Hogeland, de plek waar hij zich helemaal thuis voelt. Voor Pita is het eiland bovendien een thuiskomen. In november 1989, op de dag dat hun tweede kleinzoon wordt geboren, steken ze over naar het eiland en gaan aan de Middenstreek wonen, in het huis, aan de noordzijde, waar ze samen alles tot Willy’s overlijden blijven delen.
De magie van het eiland, zichzelf leren aquarelleren                                                                         Op het eiland slaagt Willy er in om zijn tuin tot een heerlijke moestuin, omgeven door bloemen, om te toveren. Hij geniet er intens van.                                                                                                                            Foto 4: Willy staand bij zijn rozenpoortje                                                                                              Hij geniet ook van zijn vijf kleinkinderen, die beite graag helpen aardappelen rooien of aardbeien plukken. Net als bij zijn dochters, brengt hij ook zijn kleinkinderen de liefde voor het eiland en de zee bij. Met Pita trekt hij er fietsend of lopend op uit, om samen van de natuur te genieten. Bij volle maan tref je hen beiden meer dan eens aan op de dijk om zich te laten overweldigen door een omgeving vol magie, waarin ze zich dan opgenomen voelen. Veel jaren is Willy in de lente actief om als signaal voor polderboeren, bij nesten van weidevogels stokjes te plaatsen. In het dorp bezorgt hij jarenlang  maaltijden van Tafeltje Dekje. Hij leert zichzelf aquarelleren. Zijn fotografisch geheugen komt hem ook nu goed van pas bij het schilderen van eilander plekjes. Hij doet dit thuis en uit het hoofd. Eén keer is een overzicht van zijn werk tentoongesteld in de Aude Hinjerschuur, aan het Van der Molenpad. Tijdens de zomermaanden gehouden Strúnmarkten en ook aan huis worden vele aquarellen verkocht.
Zichzelf blijven redden                                                                                                                                  Bovenal is hij voor Pita haar steun en toeverlaat en andersom. Het wordt als het ware zijn tweede natuur. Dat blijkt vooral wanneer Pita in 1991 door een zware hersenbloeding wordt getroffen. Op eigen wilskracht, volhardende steun van Willy en bijstand van derden, slaagt zij er toch weer in te leren lopen.                                                                                                                                                           Foto 5: Pita en Willy, 66 jaar lief en leed met elkaar gedeeld                                                                 Door elkaars steun te zijn, hebben Willy en Pita, met soms wat ondersteuning van hun dochters, zichzelf tot op hoge leeftijd kunnen redden.
Loslaten, gaat niet spontaan                                                                                                                      In de nacht van 6 op 7 september wordt Willy plotseling ziek, heeft hoge koorts. Voor zijn dochters is het een vreemd gezicht. Een vader die nooit ziek was, die nu in bed ligt. Hij, de man die tot dan toe altijd zoveel mogelijk controle over zijn eigen doen en laten heeft, wordt gedwongen steeds meer uit handen te geven, los te laten. Er volgen twee intense weken, waarin Pita, haar dochters, huisartsen en thuiszorg elk optimaal in de verzorging hun toegewijdheid en betrokkenheid tonen. Een tocht naar de vaste wal blijft Willy bespaart. Zijn wens om thuis op het eiland te kunnen sterven, komt uit. Hij overlijdt op 20 september 2022, 90 jaar oud. Na een mooie herdenkingsbijeenkomst op 26 september wordt hij op het dorpskerkhof begraven.                                                                                                                              Tekst in nauwe samenwerking met Riemke Bouwman samengesteld.

[1] Nico  was ook aanwezig bij de herdenkingsbijeenkomst ter gelegenheid van Willy´s begrafenis.
[2] Pita is in 1935 geboren en haar ouders zijn Jacob Drent en Riemke Ekema, wonen aan de Badweg en hebben er een groentewinkel.
[3] In dienst treft hij daar o.a. ook Gerrit Vlasma.
[4] Riemke is vernoemd naar haar grootmoeder van moederskant, Riemke Ekema (1902- 1950), de vrouw van   Jacob Drent, die op 47-jarige leeftijd was overleden. Haar moeder Pita was toen 15 jaar.
[5] Drie oud-collega´s  zijn ook aanwezig op zijn begrafenis.