Johannes Kooistra

Johannes Kooistra (1924-2020)
Een dienstbaar, zorgzaam en bovenal dankbaar verenigingsmens

Familieachtergrond

Grootvader Jogchum Fokkes Kooistra, geboren in 1871 te Nes (achter de Friese zeedijk), is verver van beroep. Op 30 mei 1896 trouwt hij met Grietje Davids de Jong te Westdongeradeel. Op 3 april 1897 wordt hun zoon Fokke Jogchums geboren. Evenals zijn vader beoefent hij het huisschildersvak.

Een wenkend perspectief als schilder op Schiermonnikoog
Op 17 februari 1921 trouwt Fokke met Janke de Haan. Ze is geboren op 29 mei 1899 te Metslawier. Op 4 maart 1921 steekt Fokke met zijn eveneens uit Nes afkomstige schilderknecht Jo Rispens over naar Schiermonnikoog, voor het schilderen van de bijzondere school annex woonhuis aan de Badweg. Beiden verblijven voorlopig in pension Kalfsbeek, aan de Middenstreek (noordzijde). Het duurt niet lang of Fokke krijgt meer werk aangeboden, en Fokke en Janke besluiten zich op het eiland te vestigen. Ze gaan wonen aan de Langestreek, het toenmalige nummer 92/93.
Fokke en Janke krijgen vijf kinderen, drie jongens en twee meisjes. Jochem (Joop) in 1922, Johannes in 1924, Gerrit (Gerry) in 1927, Grietje in 1930 en Aukje Martha in 1935. Omstreeks 1930 verhuist het gezin naar de Langestreek (westzijde). Behalve het noordelijke gedeelte wordt het eilander huis afgebroken; Fokke en Janke laten een burgerwoning bouwen, bestaande uit rood gebakken stenen en een puntdak, met in de zogeheten overtuin een schuur voor de opslag van zijn schilderspullen.

Johannes blijft het schildersbedrijf trouw
De op 24 juni 1924 geboren Johannes gaat op het eiland naar de bijzondere school. Vervolgonderwijs is er op het eiland niet meer. Spannende verhalen van oude eilander zeerotten doen hem verlangen naar zee te gaan, maar hij trekt toch een overall aan en gaat zijn vader in het schilderbedrijf helpen.
Aanvankelijk doen de beide andere broers dat ook, maar na 1945 komen zij tot andere beroepskeuzes: Joop werkt zich op tot hoofdinspecteur verzekeringen in Den Haag en Gerrit emigreert naar Canada. Johannes blijft verbonden aan het schildersbedrijf van zijn vader.

Zijn jeugd staat in het teken van de oorlog
Zijn jongelingsjaren, zoals hij de leeftijd 15-20 jaar zelf noemt, staan in het teken van de oorlog. Dat begint al in maart 1940, wanneer drie eilanders omkomen bij het demonteren van een zeemijn. Een van hen is de broer van zijn latere vrouw Doet Visser. Halverwege mei volgt de bezetting. In januari 1941 en in juli 1943 slaan bommen in. Ten minste tien eilanders komen om het leven en verscheidene raken gewond.
Een en ander betekent voor het schilderbedrijf veel werk vanwege vernieling en beschadiging van woningen. Een oproep om in Duitsland te gaan werken wordt door toenmalig burgemeester Perdok voorkomen door het afgeven van een onmisbaarheidsverklaring, maar in de loop van 1944 kan Johannes niet langer aan tewerkstelling ontkomen. Hij moet bedrading aanbrengen waaraan landmijnen worden bevestigd, en daarna dennenbomen omzagen en opdelen in palen. Die worden in de polder en op de punt van het Rif geplaatst om landingen van geallieerden te voorkomen.

Doet betekent voor Johannes een herontdekking
Doetje Visser is de dochter van landbouwer Pieter Visser en Gaatske Visser. De familie Visser woont in Anjum. Doet is de jongste van tien kinderen en op 31 oktober 1924 geboren. In 1927 verhuist het gezin naar Schiermonnikoog en vestigt zich op boerderij De Duinhoeve, aan de Kooiweg. In 1935 heeft een verhuizing plaats naar boerderij De Branding, aan de Heereweg. Johannes en Doet kennen elkaar al van school. Na afloop van de lagere school gaat Doet naar de huishoudschool te Dokkum. Na haar terugkomst uit Dokkum ontdekt Johannes pas werkelijk wat voor een leuk meisje Doet is. Ze krijgen verkering, verloven zich en drie jaar later, op 21 juni 1948, trouwen ze.

Johannes neemt het bedrijf van zijn vader over
Als gevolg van de oorlogsschade is er een schaarste aan huizen. Pas na drie jaar krijgen Johannes en Doet de beschikking over een half huis, aan de noordzijde van de Langestreek, hoek Molendijk, tegenover pension Maria.[1]Later kopen ze van (oud-gezagvoerder) Foppe Visser en Reintje Kruizinga het huis aan de Langestreek, oostzijde. Tussen 1949 en 1966 krijgen Doet en Johannes zes kinderen: vier jongens en twee meisjes.
In 1962 neemt Johannes het schilderbedrijf van zijn vader over. Fokke is dan 65 jaar. Johannes heeft zijn vereiste vakdiploma’s schilderen, glas zetten, behangen en stofferen op zak en zijn middenstandsdiploma gehaald.

Maatschappelijk overactief in zijn resterende vrije tijd Naast zijn druk beklante schilderbedrijf is Johannes in zijn vrije tijd betrokken op zijn gezin van zes opgroeiende kinderen, maar ook actief in tal van functies in de eilander gemeenschap. Zo is hij voorzitter van de (kerkelijke) knapenvereniging, daarna van de jongelingenvereniging en ten slotte van de mannenvereniging. Binnen de gereformeerde kerkgemeente is hij enkele keren diaken, ouderling en voorzitter van de kerkenraad. Tevens is hij penningmeester van de bijzondere school en vijftien jaar secretaris van de mavoschool.
Verder is hij zo’n zes jaar spuitgast van de vrijwillige brandweer en tien jaar haar commandant. Bovendien is hij actief betrokken bij de bejaardenzorg en de begrafenisvereniging. En vanaf 1934 is hij actief lid van muziekvereniging I.N., waarvan dertig jaar als secretaris. Jarenlang brengt hij met tafeltje-dekje eten rond en hij is tien jaar coördinator van en voorts deelnemer aan de bejaardengymnastiek. Ten slotte beoefent hij wekelijks de biljartsport en op woensdagmiddag zingt hij, onder leiding van Len van Veelen, in het seniorenkoor Ús Feryvendaasje.
Voor zijn inzet en betrokkenheid bij al deze activiteiten krijgt Johannes op 11 april 2001 uit handen van de burgemeester een koninklijke onderscheiding uitgereikt.

Johannes is een en al zorgzaamheid, hij draagt als het ware zijn Doet
Vanaf hun huwelijk tot hun vijfenzestigste levensjaar maken Doet en Johannes elk jaar een georganiseerde busreis. Ze bezoeken tal van Europese landen en hun hoofdsteden. Daarnaast genieten ze van hun dagelijks leven samen en van het eiland.
Vanaf 1989 is Doet meerdere malen ernstig ziek. Doet is dapper en strijdlustig, en Johannes is een en al zorgzaamheid; hij wijkt niet van haar zijde. Doet overlijdt op 19 april 2005 en op 23 april hebben de herdenkingsdienst en de begrafenis plaats.

Johannes heeft zich nimmer alleen gevoeld
Na het overlijden van Doet wordt het stil in huis. Johannes is er echter niet de man naar om bij de pakken neer te zitten. De 57 jaar die ze met elkaar hebben mogen optrekken vervullen hem met grote dankbaarheid.
Alleen heeft hij zich nooit gevoeld. Hij blijft betrokken bij alles wat op zijn eiland plaatsvindt en blijft kennissen en vrienden bezoeken of bij hem thuis ontvangen. En hij bezoekt met regelmaat zijn kinderen op de vaste wal.
Jaarlijks maakt Johannes een reis naar het buitenland. Wekelijks bezoekt hij trouw zijn evenementen, zoals de biljartmiddag, het seniorenkoor en het kerkbezoek.
Met het ouder worden komen de gebreken. Vanwege toenemende gehoorproblemen moet Johannes helaas stoppen bij het seniorenkoor. Hij ontvangt veel steun van zijn jongste zus Aukje. Ze bezoeken elkaar regelmatig en maken uitstapjes met haar auto naar de vaste wal.
De laatste jaren van zijn leven heeft Johannes meer geestelijke en lichamelijke zorg nodig. Op 16 september 2019 verhuist hij, 95 jaar oud, naar verpleeghuis Talma Hûs te Feanwâlden. Hier verblijft Johannes bijna negen maanden. Op 5 juni 2020 overlijdt hij.
Drie weken later zou hij 96 jaar zijn geworden.
Vanwege Covid-19 zijn maximaal dertig mensen bij de begrafenis toegestaan. De herdenkingsdienst en de begrafenis vinden plaats op 10 juni 2020. Daarna wordt Johannes weer met zijn Doet herenigd.

Met dank aan Aukje Faber-Kooistra, Hans Kooistra en de overige familieleden voor informatie en/of foto’s en voor hun correcties en aanvullingen. Ook dank aan Nico van Rijswijk voor het ter inzage geven van de toespraak die hij tijdens de herdenkingsdienst heeft uitgesproken.

[1] Het huidige De Ware Jacob.