Dick Kool

Dick Kool (1940-2013)
Een gepassioneerd filmer

Bron:
De Dorpsbode, 66e jaargang, nr. 21
1 november 2013

Vanaf het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw is Dick Kool cameraman-regisseur voor verschillende omroepen in Hilversum, de langste tijd voor de AVRO. Na zijn pensionering verhuist hij in 2000 met zijn vrouw Lina van Hilversum naar Schiermonnikoog. Ze vestigen zich aan de Langestreek, om de Oost. Bij hem is van stil gaan leven geen sprake. Bij welhaast elk eilander evenement is hij van de partij. Uitgerust met zijn camera, rustend op de rechter schouder, gaat hij door met wat hij heel zijn leven gedaan heeft. En dat doet hij met een gedrevenheid en een perfectie die nauwelijks te overtreffen is. Hij blijft observeren en registreren tot tenslotte een slopende ziekte de overhand krijgt en zijn passie en lichamelijke krachten definitief worden gesmoord.

Dick wordt op 9 april 1940 te Batavia, op Java, geboren. 1)  Het gezin Kool bestaat uiteindelijk uit drie meisjes en twee jongens. Zijn vader werkt als gezagvoerder bij de Marine. Na de Japanse bezetting, in het voorjaar van 1942, wordt nog in datzelfde jaar zijn moeder en haar kinderen in Kamp Tjeding, een woonwijk van Batavia, geïnterneerd. Zijn vader wordt elders in een kamp gevangen gezet. Dick is de jongste in het gezin en kan zich, achteraf, niets meer herinneren van de terreur die, met name vanaf 1944, door Japanners en handlangers is uitgeoefend. Het gezin overleeft het kamp. Wanneer Japan zich in augustus 1945 overgeeft, is Dick vijf jaar. Als armoedzaaiers behoren ze echter tot de gelukkigen die al in december van datzelfde jaar per schip naar Nederland kunnen vertrekken. Zijn moeder is afkomstig uit Zwolle. Het is dan ook in deze plaats waar het gezin, na aankomst in Nederland, huisvesting vindt. Dick gaat in Zwolle naar de lagere school en volgt er ook gedeeltelijk de Mulo. In 1956 verhuist het gezin echter naar Zeist waar zijn vader werk vindt. Dick behaalt er zijn Mulo-diploma en krijgt verkering met Lina. Al heel jong blijkt zijn belangstelling voor de fotografie en trekt hij er met een boxje op uit. Van een vreemde heeft hij dat niet. Zijn moeder is namelijk een enthousiast filmer. Na de Mulo wil hij zich dan ook verder in de fotografie bekwamen.  Zijn vader vindt dat niks. Dat weerhoudt hem er echter niet van de opleiding fotografie en fototechniek te Den Haag te volgen. De school wordt door hem als één grote belevenis ervaren. Na afloop moet hij de militaire dienst in en komt hij bij de fotosectie.

Na korte tijd als filmmaker in enkele dienstbetrekkingen te zijn opgetreden, komt Dick in dienst van het Cinecentrum te Hilversum. Dit is een centrum waarop omroepen een beroep kunnen doen als zij camera- of geluidsmen-sen nodig hebben.Zo werkt Dick bijvoorbeeld voor de VARA en de VPRO. Samen met anderen maakt hij, in Nederland er daar buiten, een scala aan documentaires over uiteenlopende onderwerpen. Vervolgens werkt hij, tot zijn pensionering, bij de AVRO. Eerst als vaste cameraman van Wibo van der Linde voor AVRO’s Televizier. Met hem is Dick geregeld voor opnames in het Waddengebied te vinden, een wereld waaraan Van der Linde verslingerd was geraakt en ook Dick zijn hart verliest. Beide mannen zijn perfect op elkaar afgestemd. Dat blijkt ook uit de vele documentaires die door beiden over dit gebied zijn gemaakt. Na het vertrek van Van der Linde wordt Dick algemeen cameraman van de AVRO. Intussen komt Dick tijdens vakanties met zijn vrouw en inmiddels twee geadopteerde dochters geregeld op Schiermonnikoog. Ook tijdens deze vakanties kan hij het niet laten en maakt hij films. Hij raakt met hart en ziel aan het eiland verknocht. En ook na zijn pensionering blijft hij zijn camera hanteren en films en documentaires in zijn huisstudio ontwikkelen.

Op 26 oktober j.l. hebben we, veel te vroeg, van Dick afscheid moeten nemen. Hoe groot dit verlies is, zullen we pas ten volle de komende tijd gaan beseffen. We zullen zijn persoonlijke en vakkundige kwaliteiten missen. Het eiland rouwt om één van zijn zonen. Toch overheerst dankbaarheid voor alles wat Dick aan eilandererfgoed nalaat. Ook komende generaties zullen hem daarom met respect blijven gedenken.

Arend Maris

1) Het merendeel van de gegevens in dit verhaal is afkomstig uit een gesprek dat wijlen Jan Abrahamse met Dick Kool heeft gevoerd. Daarvoor ben ik beiden zeer dankbaar.