Hendrik (Henk) Koning

Henk Koning (1930-2018)

“Een levenslange passie voor het eiland”

Bron: Jaarboek ’t Heer en Heer 2018

Op 1 januari 1958 kwam de toen 27-jarige onderwijzer Henk Koning met zijn bruid Annie Klapwijk op het eiland. Van zijn collega juf Martha Karst leerde hij in de eerste maanden hoe de dingen op het eiland gingen en hoe de familielijnen liepen, en ook veel over de geschiedenis van het eiland. Een levenslange passie was geboren.

Henk zou er 58 jaar en twee maanden blijven wonen. In die tijd heeft hij een indrukwekkend stempel gedrukt op veel aspecten van het sociale en culturele leven op het eiland. Hij was dertig jaar hoofd van de OLS, maar trok ook de natuur in, lopend, fietsend of met zijn boot ‒ later met de scootmobiel ‒ én met zijn fototoestel. Daarnaast leidde hij excursies en vertoonde hij 33 jaar lang talloze dia’s, eerst in de kapel aan de Badweg, later in het Dorpshuis. Eilanders en toeristen luisterden graag naar zijn boeiende vertellingen over de natuur van het eiland.

Henk werd lid van de Pinkstercommissie, organiseerde met Martha Karst de lessen in de eilander taal en was aanjager en medeorganisator van de Eilander Avonden in de jaren zestig en zeventig, erelid van VV de Monnik en voorzitter van het Shantykoor en van kiesvereniging Schiermonnikoogs Belang. Hij was actief in de BB (burgerbescherming), gymnastiekvereniging Turnlust, de toneelvereniging, het Natuurmuseum (later Bezoekerscentrum), de Vogelwacht, de zeehondenopvang, de Waddenvereniging en de Begrafenisvereniging, en hij was plaatselijk consul van de ANWB. Van 1984 tot 1994 was hij eilander vertegenwoordiger in het Overlegorgaan Nationaal Park Schiermonnikoog, en van 1989 tot 1996 was hij redacteur van de Dorpsbode, waarvan de eerste vier jaar in zijn eentje.

Vele jaren zette hij zich met plezier in en bleef hij trouw aan die vele verenigingen. Later werd hij uitbundig bedankt voor bewezen diensten in de vorm van erelidmaatschappen, oorkondes, speldjes en aanwezigheid bij diverse jubilea. Zijn Koninklijke onderscheiding als dank voor zijn inzet in het onderwijs en zijn bijdrage aan het eiland was een mooie waardering, maar had voor hem nog de minste waarde. Zijn inzet voelde voor hem niet als een opgave. Hij genoot ervan onderdeel te zijn van de gemeenschap en het contact met eilanders en gasten.

Henk was ook actief binnen de Stichting Oudheidskamer en in 1987 was hij een van de initiatiefnemers van het plan een cultuurhistorische vereniging op te richten. Op 22 februari 1990 werd ’t Heer en Feer opgericht. Henk was de eerste voorzitter. Hij bleef dat tot 2002, toen Arend Maris hem opvolgde. Arends eerste daad als voorzitter was Henk tot erelid van de vereniging te benoemen. Dat had hij verdiend. In de loop van zijn voorzitterschap had Henk zijn uiterste best gedaan om belangstelling te kweken voor de eilander cultuur, taal en tradities en om een eigen onderkomen voor de vereniging te vinden.

Hij was trekker van de Eilander Taalplúech en medeorganisator van Ameree. Ook schreef hij een aantal boeken over het eiland, vaak samen met anderen. De uitgave Schiermonnikoog, die Henk samen met Jan Abrahamse schreef, zal in weinig eilander boekenkasten ontbreken.

In het Bezoekerscentrum bevond de groeiende collectie van ’t Heer en Feer zich in een klein kantoortje, een vochtige kelder en de expositiezaal van de vereniging. In zijn hobbykamer thuis had Henk een geweldige collectie documenten, knipsels, kaarten en foto’s verzameld. Ze kwamen terecht in een vijftigtal grote multomappen. Verder had hij de ingebonden jaargangen van de Dorpsbode, compleet vanaf 1948, video- en geluidsbanden, en veel boeken over het eiland. De boeken van eilander auteur Klaas van der Geest hadden zijn bijzondere belangstelling.

Van al dit materiaal hield Henk registerlijsten bij, eerst op papier, later op diskettes en usb-sticks. Deze bestanden zijn nog steeds uiterst waardevol voor wie iets zoekt over een gebeurtenis in het verleden.

In zijn laatste jaren verloor Henk geleidelijk aan de greep op zijn leven. Tot in 2012 heeft hij zijn registers bijgehouden, daarna stopte dat. Henk wilde dat na zijn overlijden zijn verzameling naar ’t Heer en Feer zou gaan en voor iedereen toegankelijk zou blijven. Toen het bestuur in januari 2015 ruimte kon huren op de bovenverdieping van het Dorpshuis, gaf Henk toestemming om zijn multomappen mee te nemen. Hij kon zelf niet meer komen kijken, maar was heel blij toen we hem een foto lieten zien van de kast met al zijn mappen.

Op 29 februari 2016 verhuisde hij naar verzorgingshuis De Waadwente in Dokkum, een paar maanden later gevolgd door Annie. Bij het leegruimen van het Koningshuis zijn ook de resterende spullen van cultuurhistorische waarde verhuisd naar de werkruimte in het Dorpshuis. De werkgroep Collectiebeheer van ’t Heer en Feer heeft sindsdien alle documenten en boeken geordend opgeborgen. De registerlijsten van Henks diskettes zijn gekopieerd naar de externe harde schijf. Een vrijwilliger is bezig de inhoudsopgaves van de vijftig multomappen te controleren en aan te vullen waar nodig. Zoals Henk dat wilde, is zijn nalatenschap voor eenieder toegankelijk: wie iets wil weten over een gebeurtenis uit het verleden kan terecht bij de werkgroep: archief@theerenfeer.nl.

Op 23 maart hebben we Henk, na een drukbezocht afscheid in het Dorpshuis, naar zijn laatste rustplaats op de eilander begraafplaats gebracht.
________________________
Een uitgebreid artikel over het leven van Henk Koning is te vinden in Jaarboek Schiermonnikoog 2007. Dit artikel staat ook op de website www.theerenfeer.nl onder Publicaties > Jaarboek.
Met dank aan de familie Koning en Marloes Barnhoorn.