Harmen Frederik Sliep

Harmen Frederik Sliep (1936-2015)

Bron: Schiermonnikoog jaarboek 2015

De wereld rond gevaren, maar Schiermonnikoog bleef zijn thuis

Harmen Frederik Sliep wordt op 23 september 1936 geboren. Zijn ouders zijn Hedzer Sliep en Sietske van der Geest. Hoewel zijn vader bakker van beroep is, hebben zijn ouders op dat moment een groentewinkel op Schiermonnikoog.

Voorgeschiedenis
Vader Hedzer Sliep is op 26 oktober 1897 te Aalsum geboren. Na de lagere school gaat hij bij verschillende bakkers in de leer. Op 16 mei 1922 wordt hij bakkersknecht in Hollum (Ameland). Daar leert hij volgens recept zogeheten Amelander bladen maken. Op 12 augustus 1925 terug naar zijn geboorteplaats Aalsum.
Wanneer Hedzer met enkele vrienden een paar dagen op Schiermonnikoog doorbrengt, komt hij Sietske van der Geest tegen. Hij valt als een blok voor haar. Zij is op 24 maart 1900 op het eiland geboren. Haar ouders zijn Karel van der Geest (1864-1936), geboren te Schiermonnikoog[1]en Jantje Sloot (1869-1939), geboren te Ee. Hedzer en Sietske trouwen op 1 maart 1927 op het eiland. Gelijktijdig met dit huwelijk erkent Hedzer Sietskes dochter Jantje, die zij uit een eerdere relatie heeft. Ten tijde van hun trouwen woont het paar in Dokkum. Hedzer wil het liefst als bakker op het eiland aan de slag en dat lukt.

Amelander bladen naar Schiermonnikoog
Hedzer komt in dienst bij bakker Douwe van Eizenga, aan de Middenstreek, en geeft hem het recept voor het maken van Amelander bladen. In 1946 geeft deze dit recept door aan zijn opvolger, bakker Abma. Na beëindiging van zijn zaak doet Abma het recept over aan bakker Klontje. Klontje maakt deze koeken vervolgens ook volgens het oorspronkelijke recept en dat doet ook zijn opvolger Schuthof. Hij verkoopt ze echter niet langer als Amelander bladen, maar als strandkoeken.

In die tijd zijn er op Schiermonnikoog nog zoveel bakkers dat Hedzer voor zichzelf en zijn vrouw op het eiland weinig toekomstperspectief ziet. Ze vertrekken naar het vasteland, maar keren op 5 juli 1930 terug naar het eiland. Ze gaan aan de Middenstreek wonen in een winkel/woonhuis, op de locatie van het huidige politiebureau, en beginnen een groentewinkeltje. Zomers staat Hedzer bovendien met een ijscokar, met zelfgemaakt ijs, in het dorp en op de Badweg en ’s winters met een koek-en-zopietent op de ijsbaan.

Harm vaart de wereld rond
In 1936 wordt hun  zoon Harmen Frederik geboren, op een na de jongste van zes kinderen. Harm bezoekt de christelijke school aan de Badweg en zou daarna de toen pas geopende ulo-school bezoeken. De ziekte en het overlijden van zijn vader in 1952 maken hier echter een einde aan. Harm gaat bij Rijkswaterstaat werken. Bovendien zou hij ook nog een tijdje in de polder bij Jitze de Vries, op boerderij De Oorsprong, gewerkt hebben.
In het voorjaar van 1956, Harm is dan 19 jaar, gaat hij op de kustvaarder Oceaanvan de Groninger reder Vollenhoven voor vier maanden het zeegat uit. Dat bevalt hem goed. Na enkele jaren dienstplicht gaat Harm in het najaar van 1958 als arbeider en daarna als speksnijder op de Willem Barendsz met kapitein Klaas Visser mee op de walvisvaart naar de Zuidpool. Hij maakt twee reizen, van oktober 1958 tot mei 1960. Vervolgens solliciteert hij bij de Stoomvaart Maatschappij Nederland (S.M.N.) te Amsterdam en werkt van 30 september 1960 tot 18 mei 1964 als provisieman, later als eerste provisieman aan boord van de Johan van Oldenbarnevelten de Oranje. Beide schepen zijn eind jaren vijftig voor het maken van cruisereizen omgebouwd.

Via Duitsland terug naar Schiermonnikoog
Enkele jaren daarvoor, omstreeks 1960 en tijdens een verblijf op Schiermonnikoog, maakt hij kennis met Rosa-Maria Kernchen. Ze is met een vriendin op vakantie en blijkt geregeld op het eiland te komen. Ze is op 24 april 1922 te Aschaffenburg, in Duitsland, geboren. Ze heeft drie kinderen uit een eerder huwelijk, die echter na de scheiding aan haar ex-man zijn toegewezen. Een weekend per maand mag ze haar kinderen zien. Over en weer zoeken Harm en Rosa elkaar op en op 3 juni 1965 trouwen ze in Düsseldorf. Na hun trouwen vestigen ze zich in deze stad. Harm en Rosa vormen een bijzonder stel. Ze kunnen niet met elkaar, maar ook niet zonder elkaar.

Op 21 november 1965 wordt hun dochter Sonja Rosa Maria geboren. Harm werkt eerst in een tuiniersbedrijf. Daarna als chauffeur bij Siemens en vervolgens tot omstreeks 1995 als etaleur op de reclameafdeling van de Westdeutsche Landesbausparkasse (West L.B.S.). Tijdens deze periode wisselt het gezin in Duitsland vele malen van woonplaats. In de zomer van 1982 koopt Rosa-Maria een huis aan de Voorstreek (het huidige nummers 34). Het woonhuis aan de Middenstreek (huidige nummer 43) en het tuinhuisje Voorstreek (nu Sonja) was al in bezit van de familie.
Ze verhuist in augustus van dat jaar naar het eiland omdat dit huis een permanente bewoningsstatus heeft. Dochter Sonja volgt haar een jaar later, nadat ze eerst haar hbo- opleiding heeft afgerond. Harm blijft voor zijn werk in Duitsland achter. Na zijn pensionnering in 1995, hij is dan 59 jaar, komt ook Harm naar het eiland. Vervolgens wonen ze in de inmiddels aangekochte voormalige Rabobank aan de Stachouwerstraat.

Humor brengt vaak uitkomst
Harm voelt zich overal gauw thuis en op zijn gemak, maar het eiland blijft al die tijd zijn echte thuis. Hij is de eilander taal machtig, kent bovendien veel mensen, is gemakkelijk in de omgang, vrolijk en humorvol van aard. Hij is een harde werker, omzeilt zorgen en problemen. Bovenal is hij een echte kindervriend. Dol op zijn kleinzoon Onne-Rik en Katinka, een kleindochter van zijn vrouw. Rosa-Maria is de regelaar bij uitstek, bij tijden moeilijk en onderhevig aan wisselende stemmingen, waarbij haar vrolijkheid in neerslachtigheid kan omslaan. Harm brengt dan echter met zijn humor vaak uitkomst.

Een teruggetrokken leven na de dood van zijn vrouw
Harm en Rosa-Maria kunnen samen niet lang van zijn pensioen genieten. Rosa-Maria wordt namelijk in 2000 getroffen door een beroerte. Terwijl ze hier enigszins van herstellend is, krijgt ze te maken met een hartfalen. Zij overlijdt op 27 augustus 2000, 78 jaar oud. Ze wordt aan de oostzijde van de Got Tjark begraven. Harm is volledig van slag door het overlijden van zijn vrouw. Als man van gezelligheid, mist hij haar erg, heeft veel verdriet, vereenzaamt. Hij was het altijd die thuis kookte, maar na haar dood blijft dat achterwege en kookt hij ook niet meer voor zichzelf.

Hij rijdt als het ware wat doelloos met zijn auto door het dorp, puzzelt veel en als er bekenden komen, neemt hij hen vaak mee uit eten in Hotel van der Werff. Bovendien bezoekt hij aan de vaste wal geregeld zijn dochter Sonja en haar zoon Onne-Rik, neemt hen altijd mee uit eten en soms wel een paar keer per jaar op vakantie naar Duitsland. Op het eiland is Harm nergens actief bij betrokken. Wel is hij elke zaterdagavond in Hotel van der Werff te vinden, al gebeurt dat de laatste jaren minder vaak. Hij zondert zich af, laat weinig mensen meer bij zich thuis binnen. Ook de thuiszorg krijgt nauwelijks voet aan de grond bij hem. Maar als zijn dochter en kleinzoon hem opzoeken, is hij altijd vrolijk en tevreden.

Naar het Zonnehuis te Zuidhorn
Op een nacht in april 2012 valt Harm thuis van de trap, wordt met de reddingboot overgevaren en naar het Medisch Centrum Leeuwarden vervoerd. Na enige tijd gaat hij voor revalidatie naar het Zonnehuis te Zuidhorn. Daar wordt echter al spoedig geconstateerd dat het niet meer vertrouwd is om hem alleen naar het eiland te laten terugkeren. Hoewel hij zijn verblijf in het Zonnehuis beleeft als een verblijf in een luxehotel, blijft hij heimwee naar het eiland houden.
In maart 2015 constateren artsen blaaskanker bij Harm. Hij zou nog hooguit een of twee jaar te leven hebben. Door hartfalen overlijdt hij echter plotseling op 1 juli van dit jaar, 78 jaar oud.

Harm wordt op 6 juli 2015 begraven aan de oostzijde van de Got Tjark naast zijn Rosa. Tijdens haar leven had Rosa steeds dikke pret over het feit dat ze uiteindelijk tussen de beide broers Karel en Harm Sliep – de ‘Sliep-brothers’ – zou komen te liggen.
Tijdens de bijeenkomst, voorafgaand aan de begrafenis, luisteren nabestaanden naar het lied van Lolita, Seemann, deine Heimat ist das Meer. Het is een lied uit de verkeringstijd van Harm en Rosa en toepasselijk op hun toenmalige relatie. Het zeemanschap betekende voor Harm avontuur en geld. Met dat geld bleef hij zijn moeder tijdens de ziekte en overlijden van zijn vader steunen. Tot op het laatst vertelde hij over zijn vele reizen en kon hij alle routes uit zijn hoofd opnoemen.

[1]De familie Van der Geest komt oorspronkelijk van Ameland. In 1847 en 1849 besluiten de beide broers Gabe en Klaas van der Geest, respectievelijk geboren in 1815 en 1824 te Nes (Ameland) naar Schiermonnikoog te verhuizen. Zie voor stamboom van de familie Van der Geest: P.F.Visser, in ’t Heer en Feer, 2007/2, blz. 63-69.