Dieuwke Tjitske (Duka) Teensma

Duka Kaste in december 2004. Ze is dan negentig jaar met pup van Auke Talsma tegen zich aangedrukt (Archief Jieldouw Steensma )

Duka Kaste – Teensma (1913 -2005) Een minsk (vrouw) van het eiland Bron: Jaarboek 2005

Op 4 november 1913 is ze in Rotterdam geboren als kind uit een oud eilander zeemansgeslacht. Vader Eize Teensma en moeder Aukje Teensma zijn neef en nicht. Doordat zeelieden in die tijd lang van huis zijn en de reis naar het eiland een hele onderneming is, besluiten haar ouders in Rotterdam te gaan wonen, zoals de meeste gezinnen van eilander zeevarenden. Men zoekt het in Amsterdam en Rotterdam. Dat hangt ervan af waar de maatschappijen zijn gevestigd. Vader is kapitein op de “Katwijk”, een schip van de maatschappij Erhard & Decker.

In de Eerste Wereldoorlog wordt zijn schip, nabij het vuurschip Noord Hinder, getorpedeerd. Alle opvarenden worden gered. Haar vader heeft deze gebeurtenis echter niet goed kunnen verwerken. Hij wordt zenuwziek. Tegenwoordig zouden we dat stress noemen en zou hij met een goede psychiatrische behandeling en ook met medicijnen hebben kunnen genezen. De ziekte is bepalend geweest voor het verdere leven van moeder en beide dochters. Vader wordt opgenomen en moeder trekt met haar beide kinderen in bij haar vader op het eiland, bij Pieter Jeppe Teensma in de Middenstreek – Voorstreek. Het is het huis waarin Duka later gaat wonen. Grootvader Pieter Jeppe is rustend kapitein van de Grote Zeilvaart. Overgrootvader van moederskant, Jacob Visser, ook wel ‘Jacob Timmerman’ genoemd, is in verband met de bouw van het Strandhotel vanuit Dokkum naar het eiland gekomen. Aangezien er genoeg werk is, blijft hij op het eiland. Zij gaan wonen aan de Langestreek, in het huidige huis van Marjan Klopma. Jacob Visser bouwt en verbouwt veel eilanderhuizen. Zo wordt, als geldbelegging, ook het huis tussen het “Aude Beuthús” en de Hervormde kerk, “it hús by de tjark”, door hem gebouwd. Op die manier komt een aantal huizen in het dorp in het familiebezit. Wanneer Duka’s moeder naar de vaste wal gaat om haar vader te bezoeken, kunnen de kinderen altijd wel bij een familielid logeren. Als kind geniet Duka al van het eiland. Je kunt er heerlijk spelen op de Middenstreek die toen nog niet bestraat was. Daar wordt getold en in de stegen tussen de huizen en in de tuinen wordt verstoppertje gespeeld. In de winter, na een regenperiode, zijn de Streken een modderpoel, maar dat deert de kinderen niet. De moeders moeten dan maar weer de boel zien schoon te krijgen en dat is wat in die tijd, zonder de moderne middelen waarover wij tegenwoordig beschikken. Sleeën doen de kinderen met de vriendjes op Louwtjes Dún. Duka gaat naar de Openbaar Lagere School waar meester Gasau en juf Jacqueline Feninga haar onderwijzers zijn.

Meester Gasau staat als een uitstekend docent bekend die kinderen waarin hij wat ziet, klaar stoomt om verder te gaan leren. Aangezien er in die tijd op het eiland voor meisjes geen hogere opleiding is dan alleen de zeevaartschool, gaat Duka daarheen. De vakken voor de meisjes zijn Engels, Duits en Frans, Algebra en Meetkunde. Een geweldige oplossing. Zij krijgen toch hoger onderwijs en kunnen nog een poos op het eiland blijven. Het is voor Duka een mooie tijd, dansen in Folkerts Schún met jongens van de zeevaartschool. Er zitten meerdere meisjes bij haar op deze school o.a. Siene Faber, Martha Karst, Netty Coolen, Charlotte van den Berg, Jeanette van den Berg en Catharina Zeef.

Duka slaagt met vlag en wimpel en verlaat de school in 1929. Dan breekt de ernst van het leven aan. Voor een verdere opleiding moet ze naar de vaste wal. Het wordt Groningen, waar ze een opleiding voor apothekersassistente volgt. Ze komt in de kost bij Theunis Mellema en Fenna Orre, een oom en tante van haar. De moeder van Fenna is namelijk een zuster van Pieter Jeppe Teensma. Theunis Mellema is in Groningen Inspecteur van de Scheepvaart voor het Noordelijk District. In 1932 komen haar moeder en zus Tjits ook naar Groningen en kan Duka weer thuis wonen. In de oorlog werkt Duka in een apotheek in Assen en reist ze dagelijks met een “Ausweis” van de Duitsers met de trein heen en weer.  Op een dag wordt de trein beschoten en beleeft ze spannende momenten. Hierdoor komt ze te laat thuis, waar een ongeruste moeder haar opwacht. Om haar moeder gerust te stellen zegt ze haar baan in Assen op. Na de oorlog werkt ze nog twintig jaar in een drogisterij in Helpman (Groningen). Gelukkig kan ze in de zomervakanties naar het eiland. Ze woont dan met haar moeder en haar zus in het huis naast de Hervormde kerk, in het huis dat later permanent is bewoond door zus Tjits met haar man Paul de Jong. Het grootouderlijk huis aan de Middenstreek – Voorstreek is jaren verhuurd geweest aan kunstschilder en beeldhouwer Martin van Waning.

Duka is laat getrouwd. Ze trouwt op 26 november 1966 met Hein Kaste die in Helpman een loodgietersbedrijf heeft. Haar moeder was in 1964 overleden. Wanneer men zijn jeugd op het eiland heeft doorgebracht en er regelmatig de zomermaanden heeft verbleven, gaat men met het ouder worden naar dat dierbare plekje terugverlangen. Zo besluiten ook Duka en haar Hein om hun laatste jaren samen aan de Voorstreek – Middenstreek door te brengen. Ze genieten van de wandelingen door de duinen en in de zomer zoeken ze bramen. Helaas heeft dit maar drie jaar mogen duren. Hein overlijdt. Ze zijn veertien jaar getrouwd geweest.

Duka is wel alleen, maar niet eenzaam. Ze heeft haar katten om zich heen, houdt van de natuur van het eiland en van haar vele vrienden aan wie ze graag oude verhalen over haar eiland vertelt. Ze heeft de mooie leeftijd van 92 jaar mogen bereiken. De laatste periode is echter voor haar moeizaam geweest. Gelukkig is ze nog vanuit het ziekenhuis naar haar geliefde plekje aan de Voorstreek teruggebracht. Vredig, met de poes aan het voeteneinde, is ze op 11 november 2005 in haar eigen huis gestorven en op 16 november op het kerkhof van de Got Tjark begraven.