Geslacht:
vrouw
Naam:
Aukje de Boer
Echtgenote van:
Carl Axel (Karel) Visser
Geboortedatum:
17-02-1919
Geboorteplaats:
Schiermonnikoog
Overlijdensdatum:
03-05-2013
Overlijdensplaats:
Schiermonnikoog

Aukje de Boer

Aukje Visser-de Boer (1919-2013)
“Een statige en avontuurlijke dame”.
Bron: Almanak van een eiland

Aukje de Boer is op 17 februari 1919 op Schiermonnikoog geboren, aan de noordzijde van de Middenstreek, tegenover het huidige politiebureau. Haar ouders zijn Theunis Hendriks de Boer (1895-1961) en Aaltje Cornelia Cornelis Hoekstra (1899-1993). Theunis is één van de negen kinderen van Hendrik Folkerts de Boer (1860-1945 en Aukje Hitman (1864-1944).

 

Op 25 mei 1921 krijgen Theun en Alie, zoals ze genoemd werden, ook nog een zoon die de naam Cornelis -roepnaam Cor – krijgt.

 

Van Schiermonnikoog naar Noord -Holland

 

Aukje bezoekt eerst de lagere school op het eiland en volgt daarna enige jaren lessen op Ameland, waar haar vader ondertussen bij Wagenborg in dienst is getreden. Ze voltooid de lagere school in IJmuiden waar vader Theun sluismeester van de Noordzeesluizen is geworden. Ze wonen daar op het zogeheten Sluiseiland.

 

De bovenmeester van de lagere school te IJmuiden adviseert haar ouders om Aukje naar de HBS te Velsen te sturen. Aukje denkt daar echter anders over. Ze kiest voor de plaatselijke mulo omdat haar vriendinnen daar ook heengaan. Na het behalen van haar diploma volgt Aukje een psychiatrische verpleegopleiding in Santpoort. Het omgaan met psychiatrische patiënten valt haar blijkbaar zwaar want ze breekt deze opleiding af en gaat in haar woonplaats IJmuiden bij het Ziekenfonds werken.

 

In het vroege voorjaar van 1940 verblijft ze op het eiland en verzorgt ze haar hulpbehoevende grootmoeder Aukje Hitman. Als niet-ingezetene moet ze echter in de herfst van dat jaar het eiland verlaten en keert ze naar IJmuiden terug. Niet lang daarna worden haar ouders gedwongen om te evacueren. Haar vader kan havenmeester van het Noordhollands Kanaal worden en Aukje gaat met haar ouders in Alkmaar wonen.

 

Na de oorlog werkt Aukje bij de Raad van Arbeid. Geleidelijk aan keren familieleden huiswaarts die tijdens de oorlogsjaren door zijn blijven varen. Dat zijn niet alleen haar broer Cor en haar beide neven Cor en Henk Visser, maar ook haar toekomstige schoonvader Klaas Visser.

 

Het begon als vakantieliefde

 

Op het eiland leert zij tijdens vakanties Carl -roepnaam Karel – Visser beter kennen. In eerste instantie is het een vakantieliefde en dansen beiden er in de eilanderetablissementen lustig op los.

 

Karel is een telg uit een tak van het eilander geslacht Visser. Zijn ouders zijn Klaas Visser (1891) en Carolina Janna Hedlund (1892). Karel is op 22 maart 1919 te Amsterdam geboren. Na de lagere school, gaat hij naar de HBS in Leeuwarden en kiest voor de B-richting. Na het behalen van dit diploma studeert hij economie aan de Gemeente-universiteit van Amsterdam, behaalt zijn kandidaats en moet, door oorlogsomstandigheden gedwongen, zijn studie afbreken. Hij verlaat Amsterdam en duikt op het eiland onder. Hij werkt gedurende deze periode in de polder, bij Jitze de Vries, op de Oorsprong.

 

Trouwen met de handschoen

 

Aukje en Karel verloven zich in de loop van 1947. Inmiddels werkt Karel als magazijnmeester bij de Shell te Den Haag. Hij krijgt de mogelijkheid om te worden uitgezonden naar Indonesië om daar namens de Shell in dezelfde functie op te treden. Karel en Aukje zijn beiden avontuurlijk van aard en grijpen deze kans.

 

In oktober 1947 reist Karel vooruit en gaat na aankomst in Djakarta door naar Sumatra, waar Shell proefboringen naar olie uitvoert. Aukje blijft nog even achter. Op 4 maart 1948 trouwen Karel en Aukje echter met de zogeheten handschoen. Dat wil zeggen dat een familielid namens de afwezige echtgenoot de honneurs tijdens de huwelijksplechtigheid waarneemt. In haar geval is dat haar oom Teunis Teen Dobbenga.

 

Op 15 juni 1948 vertrekt Aukje met het voormalige troepentransportschip de Johan van Oldenbarneveldt vanuit Amsterdam naar Indonesië. Na enkele weken gaat het schip in de haven van Djarkarta voor anker. Na enkele dagen reist ook Aukje door naar Sumatra en voegt zij zich bij haar man die op dat moment in Badjoebang in een huis op palen verblijft.

 

Op 14 mei 1950 wordt hun dochter Alice Carla geboren en op 24 april 1953 volgt hun zoon Klaas Germen. Het gezin verblijft inmiddels in Prabumulih, eveneens op Sumatra. Om de paar jaar gaat het gezin met groot verlof naar Nederland.

 

Opnieuw weggestuurd

 

Op last van president Soekarno moeten in 1958 alle in Indonesië verblijvende Nederlanders het land verlaten.Vrouwen en kinderen vertrekken eerst. Ook Aukje vertrekt met haar beide kinderen en vindt voorlopig een toevlucht in Singapore waar ze op haar man wacht die zich niet veel later bij hen voegt. Vervolgens vliegt het gezin naar Nederland.

 

In april 1959 wordt Karel met zijn gezin uitgezonden naar Sorong in de Vogelkop op Nederlands Nieuw-Guinea. Ook hier laat Soekarno hen niet met rust. De olieopbrengsten vallen tegen en de spanning tussen Nederland en Indonesië, dat Nieuw-Guinea opeist, neemt toe. In 1960 krijgt Karel als hoofd van de materialendienst de opdracht de bezittingen van Shell te verkopen. Als gevolg van het groeiende internationale conflict om Nieuw-Guinea, moeten Karel, Aukje en hun kinderen hun biezen pakken. Ze reizen door naar Australië waar ze na een vakantie vanuit Sydney terugvaren naar Rotterdam. In afwachting van een nieuwe opdracht van de Shell, vestigt Karel zich tijdelijk met zijn gezin in Den Haag.

 

Na pensioen adviseur NSDM

 

In 1964 krijgt Karel het aanbod naar Denemarken te gaan om er als hoofd materialendienst voor de Shell een nieuwe raffinaderij op te richten. Opnieuw gaat hij akkoord en met zijn vrouw en zoon, hun dochter blijft in een kostgezin achter, verhuist hij naar Fredericia in Denemarken. Nadat hij dit karwei met succes geklaard heeft, keert het gezin terug naar Den Haag. Op grond van zijn tropenjaren gaat Karel op 47-jarige leeftijd, met pensioen. Stil zitten is niks voor hem. Hij wordt adviseur van de Nederlandse Dok – en Scheepvaart Maatschappij (NSDM). Voor dit werk verhuist het gezin naar Amsterdam-Nieuwendam. Nadat Karel ook dit karwei heeft afgerond, besluit hij dat het welletjes is geweest. Zijn ouders zijn inmiddels beiden overleden en het huis aan de Middenstreek is vrij gekomen. Dat verkeert echter in een zodanige staat dat Karel en Aukje besluiten het te slopen en het opnieuw, maar dan in eilanderstijl, te herbouwen. Wanneer het eenmaal zover is, keren Karel en Aukje in 1971 naar hun geliefde eiland terug.

 

Terug naar het eiland

 

De jaren die volgen beleven beiden als vol van rust en familiegeluk. Hun zoon Klaas vaart als scheepswerktuigkundige op schepen van de Shell. Dochter Alice trouwt in 1974 op Schiermonnikoog met Ulco van de Pol; hun leven wordt verrijkt met twee kleinzonen Jurjen en Menno. Aukje’s broer Cor komt ook met zijn vrouw op het eiland wonen en bovendien verblijft Aukje’s schoonzuster Tinie vaak met haar man in hun huis aan de overkant van de Middenstreek.

 

In de herfst is Aukje druk met de jacht op bramen om deze vervolgens te verwerken. Daarnaast verwerkt ze de oogst die de moestuin van Karel elk jaar opnieuw oplevert. En als ze niet doende in of om het huis is, wandelt ze met logees die telkens opnieuw het eiland weten te vinden. Rust ze uit dan zit ze steevast op de bank in de erker van hun huis. Zomervakanties zijn voor hen hoogtepunten, wanneer Alice met haar man overkomen en hun beide kleinzoons deelnemen aan de pinksterspelen. En komt hun zoon Klaas dan ook met verlof, dan kan hun geluk niet meer op. Karel is ondertussen druk binnen het gemeenschapsleven van het eiland: hij is lid van de reddingcommissie, de biljartclub, de klaverjasklub, de Kallemooicommissie, lid van de gemeenteraad en bovendien is hij ook veelvuldig in het gemeentearchief te vinden.

 

Een statige verschijning

 

Met het ouder worden nemen ook bij Karel de lichamelijke gebreken toe. Aukje verzorgt hem liefdevol, maar wel met een strakke hand. Zij is in alle opzichten de vrouw des huizes. Karel overlijdt in april 1995, 76 jaar oud. Zonder haar Karel moet Aukje verder. Dat valt niet mee. Gelukkig komen haar kinderen en kleinkinderen, overige, al dan niet op het eiland wonende familieleden en buurtbewoners, haar geregeld opzoeken. Ze merkt dan nog eens temeer hoe belangrijk dat voor haar is. Bovendien blijft er in en om het huis, in de bloementuin, genoeg te doen. Boodschappen blijft ze zelf ook doen. Dat doet ze een paar keer per week. Wat later op de morgen, schrijdt ze dan over de Middenstreek met een boodschappenwagentje achter zich aan. Met het verglijden van de jaren gaat het lopen steeds langzamer. Een statige verschijning in het straatbeeld blijft ze echter wel.

 

Een wens gaat in vervulling

 

In het vroege voorjaar van 2009 viert ze in Hotel van der Werff met familieleden en eilandbewoners haar negentigste verjaardag en wordt ze van verschillende kanten toegesproken. In 2010 trouwt Jurjen, haar oudste kleinzoon, op het eiland met Froukje. Aukje spreekt de hoop uit dat ze haar achterkleinkind nog op het terras voor de garage in de achtertuin kan zien staan. Met de komst van Melle in 2010 en Aagje in 2012 is die wens vervuld.

 

Nog één keer over de Streken

 

Het lopen wordt in deze periode steeds moeilijker en na een val in huis en een ziekenhuisopname, kan ze niet meer zonder rollator en heeft ze buiten een rolstoel nodig. Ze komt steeds minder buiten. Op haar uitdrukkelijke wens rijden haar dochter en schoonzoon haar, een dag voor haar overlijden, nog eens over de Streken. Ze is nog krachtig genoeg om een bezoekje bij een ernstig zieke mede-eilandbewoner af te leggen. In die zelfde nacht, van 2 op 3 mei, overlijdt Aukje, 94 jaar oud. Op 8 mei wordt ze, na een herdenkingsbijeenkomst, naast haar man op het kerkhof begraven.

 

 

 

Dank aan Klaas Visser en zijn zuster Alice en haar man Ulco van der Pol voor de verstrekte informatie en de foto’s. De laatste twee bovenal voor hun kritisch doornemen van de concepttekst.

 

 

 

 

 

 

Gemeentelijke Begraafplaats Schiermonnikoog

De website is voor u gemaakt met behulp van vrijwilligers en mede tot stand gekomen dankzij een subsidie van de provincie Fryslân